Trong cuốn sách The Lost World of the Kalahari, Laurens van der Post kể lại trải nghiệm sống cùng những người săn bắn hái lượm ở sa mạc Kalahari, một tộc người cổ xưa có sự kết nối sâu sắc với thiên nhiên.
Một trong những câu chuyện khiến ông choáng váng nhất là khi những người bản địa ngạc nhiên phát hiện ra rằng Van der Post không thể “nghe được tiếng thì thầm của các vì sao”. Ban đầu họ tưởng ông đang đùa hoặc nói dối, nhưng khi nhận ra ông nói thật, họ cảm thấy buồn sâu sắc. Bởi với họ, việc không nghe thấy tiếng nói của vũ trụ không chỉ là một thiếu sót, mà là dấu hiệu của sự đứt gãy tâm linh, là sự tách rời hoàn toàn khỏi thế giới tự nhiên.
Nhưng cuốn sách không chỉ dừng lại ở câu chuyện ấy. Van der Post suy ngẫm về việc nền văn minh phương Tây đã đánh mất điều gì đó cốt lõi khi rời xa nguồn gốc nguyên sơ của mình. Ông mô tả người Bushmen không phải là những kẻ “chậm tiến”, mà là những người gìn giữ một dạng trí tuệ mà chúng ta đã lãng quên. Khả năng của họ trong việc lần theo dấu vết động vật, đọc được ngôn ngữ của đất, và sống hoà hợp với môi trường xung quanh, là lời nhắc nhở rằng tri thức đích thực không phải lúc nào cũng được đo bằng tiến bộ công nghệ.
Tác giả cũng chỉ ra rằng với những tộc người này, sự cô đơn, như cách con người hiện đại cảm nhận, hoàn toàn không tồn tại. Thiên nhiên không bao giờ là khoảng trống: gió, đất và sao trời luôn hiện diện như những người bạn đồng hành. Trái lại, con người hiện đại, dù sống giữa ồn ào và công nghệ, lại trải qua một nỗi cô đơn sâu sắc hơn: nỗi cô đơn của sự đứt kết nối với thế giới tự nhiên, và từ đó là sự mất kết nối với chính bản thân mình.
#LiliPham sưu tập & biên dịch.